Over de VVMA
Op individuele basis schade verhalen op of een gedragsverandering realiseren bij grote bedrijven of overheden is in de praktijk vaak lastig, zo niet onmogelijk. Benadeelde partijen beschikken doorgaans niet over de kennis, tijd en financiële middelen om hun recht via de rechter te halen. En als een procedure al tot financiële compensatie kan leiden, dan weegt de toe te kennen schadevergoeding vaak niet op tegen de kosten van een juridische procedure.
Massaclaim: effectief middel
Een collectieve actie biedt een oplossing voor dit probleem. Het is een effectief middel om misstanden te stoppen en geleden schade vergoed te krijgen. Met de introductie van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (Wamca) in 2020 zijn de wettelijke mogelijkheden daartoe verder verruimd.
Het belang van collectieve acties is moeilijk te overschatten. Als een schadeveroorzakende partij nadeel toebrengt aan honderden, duizenden of zelfs miljoenen gedupeerden tegelijk (denk aan milieuschade, mensenrechtenschendingen, privacy schendingen door Big Tech of financiële (koers)schade door fraude), dan is het juridisch apparaat onmiddellijk verstopt als ook maar een klein deel van de gedupeerden op individuele basis zou gaan procederen. Daarnaast ligt de lat voor gedupeerden vaak te hoog om zelf te procederen. Collectieve acties nemen die obstakels weg.
Collectieve actie onder druk
De ontwikkeling van het collectief actierecht stuit echter ook op weerstand. Massaclaims staan steeds meer in the spotlight, waarbij de aandacht gevestigd wordt op vermeende ongewenste neveneffecten, zoals overbelasting van het rechtssysteem, onzuivere commerciële motieven en/of een gebrek aan regulering van belangenbehartigers. Deze lobby wordt vooral gevoed door (vertegenwoordigers van) grote corporates en werkgeversorganisaties. Op empirische gegevens zijn deze ‘zorgen’ doorgaans niet gebaseerd.
De VVMA wil de balans weer terugbrengen in het publieke debat over collectieve acties. Dat doen we vanuit de overtuiging dat iederéén recht heeft op een eerlijke, betaalbare en efficiënte toegang tot een onafhankelijke rechter. Een toetsing door een onafhankelijke rechter mag geen privilege zijn, het is een grondrecht.